Heilbrigðisþjónusta hækkaði um tæp 5% í janúar að því er fram kom í vísitölumælingu Hagstofunnar í liðinni viku. Þessi mikla hækkun er m.a. til komin vegna hækkana á gjaldskrám sjúkratrygginga sem tóku gildi um áramót fyrir þjónustu lækna og sjúkraþjálfara, auk minni niðurgreiðslna vegna ýmissa hjálpartækja fyrir fatlaða, sjúka og aldraða.
Heilbrigðisþjónusta hækkaði um tæp 5% í janúar að því er fram kom í vísitölumælingu Hagstofunnar í liðinni viku. Þessi mikla hækkun er m.a. til komin vegna hækkana á gjaldskrám sjúkratrygginga sem tóku gildi um áramót fyrir þjónustu lækna og sjúkraþjálfara, auk minni niðurgreiðslna vegna ýmissa hjálpartækja fyrir fatlaða, sjúka og aldraða.
Mest hækka komugjöld á heilsugæslustöðvar um 20%.
Almennt komugjald til heilsugæslulæknis hækkaði um áramót úr kr. 1.000 í 1.200 krónur en gjald utan dagvinnutíma úr kr. 2.600 í 3.100 krónur. Fyrir örykja og 70 ára og eldri hækkaði almennt komugjald úr kr. 500 í 600 krónur og gjald utan dagvinnutíma úr kr. 1.300 í 1.500 krónur. Komur barna yngri en 18 ára á heilsugæslustöðvar eru áfram gjaldfrjálsar.
Komugjöld til sérfræðinga hækkuðu skv. vísitölu neysluverðs um 19% í upphafi árs. Sem dæmi má nefna að almennt komugjald sjúklings til sérfræðilækna er nú 5.000 krónur, auk 40% af umframkostnaði en var fyrir áramót 4.500 krónur, auk 40% af umframkostnaði. Öryrkjar og 70 ára og eldri greiða nú 1.800 krónur, auk 13,33% af umframkostnaði við komur til sérfræðinga en greiddu áður 1.600 krónur auk 13,33% af umframkostnaði.
Þá hækkuðu komugjöld á slysa- og bráðamóttökur og göngudeildir sjúkrahúsa um 4-7% um áramót. Almennt komugjald fullorðinna á slysadeild fór úr 5.600 krónum í 5.900 krónur en gjald fyrir örykja og 70 ára og eldri hækkaði úr 3.000 krónum í 3.200 krónur. Almennt komugjald á göngudeildir sjúkrahúsa hækkaði um tæp 7%, úr 3.000 krónum í 3.200 krónur en fyrir örykja og 70 ára og eldri fór gjaldið úr 1.600 krónum í 1.700 krónur. Komur barna yngri en 18 ára á slysa- og göngudeildir sjúkrahúsa eru áfram gjaldfrjálsar.
Gjöld fyrir keiluskurði og kransæða- og hjartaþræðingu hækka einnig. Almennt gjald fyrir þessar aðgerði hækkaði um tæp 5% eða úr 8.700 krónum í 9.100 krónur. Örykjar og 70 ára og eldri greiða hins vegar tæplega 7% meira nú en fyrir ármót eða 3.200 krónur í stað 3.000.
Gjöld vegna rannsókna og greininga hækkuð einnig umtalsvert. Gjöld fyrir rannsóknir sem gerðar eru skv. beiðni hækkuðu um 10%. Almennt gjald fór úr 1.900 krónum í 2.100 krónur og fyrir öryrkja og 70 ára og eldri úr 700 krónum í 770 krónur. Þá hækkuðu gjöld vegna krabbameinsleitar um 5-6%.
Árleg upphæð sem greiða þarf fyrir heilbrigðisþjónustu áður en gefið er út afslátttarkort fyrir læknisþjónustu og heilsugæslu á yfirstandandi ári hækkaði um 4% um ármót. Afsláttarkort til 18-66 ára einstaklinga er nú gefið út þegar greiddar hafa verið 32.300 krónur í lækniskostnað á árinu en var í fyrra 31.100 krónur. Hjá öryrkjum og 70 ára og eldri nemur þessi upphæð nú 8.100 krónum en var 7.800 krónur á árinu 2013 og hjá börnum 9.800 krónur samanborið við 9.400 krónur í fyrra.
Gjöld fyrir meðferð sjúkraþjálfara hækkuðu að jafnaði um 9% um áramót að undanskildu gjaldi fyrir þá sem þurfa meðferð umfram 30 skipti á hverju 365 daga tímabilli. Þó hækkar gjald um fjórðung fyrir aldraða og lífeyrisþega sem ekki fá tekjutryggingu og þurfa meðferð sjúkraþjálfara umfram 30 skipti.
Ný reglugerð um styrki sjúkratrygginga vegna ýmissa hjálpartækja til að auðvelda athafnir daglegs lífs hjá fötluðum, sjúkum og öldruðum tók gildi um áramót. Gerðar hafa verið ýmsar breytingar á reglum um niðurgreiðslu hjálpartækja og má þar sem dæmi nefna að dregið hefur verið úr niðurgreiðslum sjúkratryggðra vegna kaupa á bleium fyrir fatlaða og sjúka, hjálpartækja vegna öndunarmeðferðar og vegna ýmissa gervihluta t.d. vegna brjóstamissis. Þá hefur niðurgreiðslu verið hætt vegna ýmissa hjálpartækja við persónulega umhriðu ss. tannhirðu, hand- og fótsnyrtingu sem og niðurgreiðslu hjálpartækja við heimilishald ss. matargerð, uppþvott og borðhald. Ekki er hér um að ræða tæmandi upptalningu á þeim breytingum sem reglugerðin hefur í för með sér. Sem dæmi um áhrif einstakra breytinga má nefna að kostnaður sjúklings af hjálpartæki vegna kæfisvefns fór úr 18.000 krónum á árinu 2013 í 31.800 krónur í ár, sem er 77% hækkun. Þá hefur Þroskahjálp bent á að kostnaður fyrir veikan eða fatlaðan einstakling sem þarf að nota bleiur að staðaldri nemi nú 4.000-5.000 krónum á mánuði en var áður að fullu niðurgreitt af Sjúkratryggingum. Með þessu hverfi því megnið af þeirri kjarabót sem flestir lífeyrisþegar fengu um ármót.
Bein greiðsluþátttaka sjúklinga hefur á undanförum árum farið vaxandi hér á landi. Alþýðusamband Íslands hefur áður lýst áhyggjum af því að vaxandi greiðsluþátttaka leggist þungt á sjúklinga og tekjulægri hópa og sé til þess fallin að hindra aðgengi að þjónustunni og auka misskiptingu.
Nýleg rannsókn Félagsvísindastofnunnar sýnir að allt að þriðjungur Íslendinga frestaði því í fyrra að sækja sér nauðsynlega læknisþjónustu en öryrkjar og lágtekjufólk eru enn líklegri til að hafa frestað því að sækja sér heilbrigðisþjónustu. Verulegt áhyggjuefni er hversu margir nefna kostnað sem aðalástæðu þess að þeir fresti því að leita sér lækninga og ætti sú staðreynd að vera stjórnvöldum umhugsunarefni þegar mótuð er stefna um gjaldtöku í heilbrigðisþjónustunni.